Metody pracy z dziećmi w I JSP

GLOTTODYDAKTYKA

To innowacyjna metoda prof. jęz. polskiego Bronisława Rocławskiego przygotowująca dziecko do nauki czytania i pisania. Metoda ta  przygotowuje już bardzo małe dzieci do nauki czytania i pisania i daje niespotykane efekty w stosunku do tradycyjnych metod, którymi dotychczas pracowano w przedszkolach i klasach początkowych.

Podstawowe zasady tej metody:
I zasada - wyjście od języka mówionego, a nie pisanego, czyli takiego z jakim styka się dziecko już od narodzin i jaki jest mu najbliższy,
II zasada - świadome wprowadzenie zabaw doskonalących mowę już od najmłodszej grupy przedszkolnej,
III zasada - maksymalne wydłużenie czasu na przygotowanie do czytania i pisania i skrócenie do minimum czasu opanowywania płynnego pisania i sprawnego czytania ze zrozumieniem.

Pierwszym naszym zadaniem w metodzie glottodydaktycznej jest rozwój narządów mowy i ćwiczenia oddechowe. Dzieci w zabawie odkrywają pracę wiązadeł głosowych, warg i języka, uczą się oddychać nosem. Poznając nowe głoski potrafią je pięknie wybrzmiewać, a nawet odczytywać z ruchu warg nauczyciela - bez udziału głosu, a także od razu wiązać z literami, czyli graficznymi odpowiednikami głosek.  W metodzie glottodydaktycznej ćwiczymy równocześnie umiejętność syntezy wyrazów (łączenia sylab i głosek w wyraz ), wprowadzamy nowe głoski i łączymy je z wzorem graficznym oraz "badamy" poznane głoski (czy są długie czy krótkie, dźwięczne czy bezdźwięczne), rozwijamy sprawność manualną.

METODA DOBREGO STARTU

Celem metody  jest aktywizowanie rozwoju funkcji psychomotorycznych i ich integracji oraz korygowanie zaburzeń tego rozwoju, co stwarza warunki prawidłowego procesu uczenia się.

Jest to więc metoda wspierania rozwoju psychomotorycznego dziecka, rehabilitacji psychomotorycznej i edukacji z zastosowaniem polisensorycznego uczenia się.

Obserwacja zachowania dziecka podczas wykonywania ćwiczeń, sposobu rozwiązywania zadań oraz analiza niepowodzeń i błędów, jakie popełniło, daje okazję do poznania dziecka, jego trudności i ich przyczyn. Tak więc Metoda Dobrego Startu ma również aspekt diagnostyczny.

Ze względu na polisensoryczne techniki uczenia, stanowiące integralną część zajęć, metoda jest pomocna w edukacji, szczególnie w poznawaniu i utrwalaniu liter w okresie nauczania początkowego. Potwierdzają to wieloletnie doświadczenia w stosowaniu tej metody w klasie zerowej i klasie pierwszej.

Pierwszej próby adaptacji tej metody do warunków polskich, dla dzieci z trudnościami w pisaniu i czytaniu, dokonała prof. Marta Bogdanowicz, opracowując osnowy zajęciowe na cały rok i sporządzając zestawy wzorów wraz z odpowiadającymi rytmicznie piosenkami polskimi. Metoda Dobrego Startu to metoda wzrokowo-słuchowo-motoryczna, w której odgrywają rolę trzy elementy: element wzroku (wzory graficzne), słuchu (piosenka) i motoryki (odtwarzanie wzorów). Celem jej jest jednoczesne usprawnianie analizatorów: wzrokowego, słuchowego, kinestetyczno-ruchowego a także kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. Doniosłą rolę odgrywa występujący tu element muzyczny. Wiązanie śpiewu, ruchu, muzyki i plastyki aktywizuje cały układ nerwowy.

Zrytmizowany zestaw ćwiczeń wpływa uspokajająco, pozytywnie oddziałuje na sferę emocjonalną.

METODA NAUKI CZYTANIA I. MAJCHRZAK

Wg. koncepcji I. Majchrzak rozumienie słowa powinno wyprzedzać umiejętność jego odczytania, „bo to nie litery się czyta, tylko sens”. O nabyciu umiejętności czytania decydują umysł i wzrok. Dziecko od samego początku wchodzi w świat pisma jako w świat znaczeń, a nie poszczególnych liter. W swoich założeniach koncepcja pomija prawie zupełnie analizę i syntezę słuchową, a nowością jest to, że naukę rozpoczyna od imienia, które jest słowem „otwierającym świat pisma”. Jest kluczem, za pomocą którego dziecko może, w sposób dla siebie najłatwiejszy i najbardziej naturalny, odkryć alfabetyczną strukturę pisma, czyli reakcję znaczeniową między wyrazem napisanym a słowem mówionym oraz reakcję brzmieniową między literą a fonemem. Do niedawna w polskich przedszkolach nauka czytania rozpoczynała się bardzo intensywną pracą dopiero w tzw. „zerówce". Więc edukacja przedszkolna w tym zakresie trwała jedynie rok. Z doświadczenia wiemy, że to mało czasu, a tempo było dość duże i nie wszystkie dzieci nadążały za nim. Zaś wczesną naukę czytania rozpoczynamy już od najmłodszej grupy dzieci przedszkolnych i możemy kontynuować ją, aż do „zerówki”. Mamy więc około 4-lat nauki. Rolą nauczyciela jest aktywizowanie poczynań uczniów w procesie nauczania-uczenia się w taki sposób, aby uczeń mógł odegrać czynną rolę w realizacji zadań. Nauczyciel w pracy z uczniem powinien mieć świadomość, że istotnym elementem procesu uczenia się jest pamięć, a powiększanie zasobów pamięci ma związek z zastosowaną przez niego metodą. Należy dążyć do aktywizowania uczniów poprzez włączanie w proces uczenia i zapamiętywania jak najwięcej zmysłów, gdyż:


- 10% zapamiętujemy z tego, co słyszymy
- 20% zapamiętujemy z tego, co widzimy
- 40% zapamiętujemy z tego, o czym rozmawiamy
- 90% zapamiętujemy z tego, co robimy


Zamiast więc podawać gotowe informacje, nauczyciel zachęca uczniów do stawiania pytań i poszukiwania na nie odpowiedzi, stwarza  warunki do bycia odkrywcą i eksperymentatorem. Wprowadzenie zaś atrakcyjnych środków dydaktycznych działających na wzrok, powoduje już wzrost zapamiętywania informacji do 20%. Stworzenie uczniom możliwości dyskusji i rozmowy zwiększa ilość zapamiętanej informacji do 40%. Natomiast umożliwienie uczniom uczenia się poprzez działanie, powoduje, że zapamiętują 90% tego, co robią, gdyż w czasie wykonywania czynności angażują całych siebie: umysł, wolę, emocje i zmysły. Przyjmując to za fakt, nauczyciel organizuje zajęcia, w których uczniowie mogą czegoś doświadczyć, coś zbadać i zdziałać.

EDYKACJA MATEMATYCZNA I PRZYRODNICZA

Niezwykle istotne są trzy obszary: rozumowanie przyczynowo-skutkowe, klasyfikowanie oraz orientacja przestrzenna. Dlatego ćwiczenia należy opracowywać w sposób umożliwiający wspomaganie rozwoju dziecka w tych zakresach. Ważne  jest także wprowadzanie wielu działań edukacyjnych przygotowujących dziecko do rozwiązywania zadań z treścią. Uczniowie (szczególnie w klasie I) wyznaczają sumy i różnice manipulując przedmiotami lub licząc na zbiorach zastępczych.

W tym celu trzeba wykorzystywać liczmany (najlepiej związane z tematyką kręgów tematycznych). Dzieci mogą również korzystać z innych zbiorów zastępczych (palce, patyczki, orzechy, kasztany itp.).Na etapie edukacji wczesnoszkolnej uczniowie mają okazję do kształtowania postawy badawczej, samodzielności w odkrywaniu prawd o świecie i rozwijania myślenia w zakresie rozumowania przez analogię, abstrahowania, uogólniania. 

W edukacji przyrodniczej powinny przyświecają nam następujące cele:

- tworzenie sytuacji edukacyjnych umożliwiających dziecku nabywanie doświadczeń i rozwój czynności intelektualnych niezbędnych do rozumienia siebie oraz otoczenia, a także potrzebnych w nauce szkolnej

- zaplanowanie systematycznych działań służących empirycznemu zapoznaniu dzieci z klas I–III z podstawowymi zjawiskami i procesami zachodzącymi w świecie przyrody.

Realizację założonych celów umożliwiają doświadczenia, które można przeprowadzić w warunkach szkolnych.

Wiedza przyrodnicza jest rozwijana głównie z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania i różnych, dostępnych źródeł informacji oraz w oparciu o obserwacje, badania i dziecięce eksperymentowanie. Edukacja przyrodnicza jest realizowana przede wszystkim w naturalnym środowisku poza szkołą.

W sali lekcyjnej znajduje się  kącik przyrody. Dzieci w szkole mają  warunki do prowadzenia hodowli roślin. Zajęcia przyrodnicze są również prowadzone w terenie np. w parku, na łące, w gospodarstwie rolnym itp.